TES-İŞ ile Sedaş arasında yapılacak toplu sözleşmeler nedeniyle TES-İŞ Sendikası şube başkanlığı bugün Maide Restorant Tuba basın toplantısı düzenledi. Toplantıya Türk Metal İş Kocaeli Şube Başkanı Yakup Yıldız, TES İŞ Sendikası Sakarya Şube Başkanı İrfan Kabaloğlu katıldı. Toplantıda konuşan Kabaloğlu şu ifadeleri kullandı: “Bolu, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Gebze beş bölge olarak enerji hizmetleri dağıtımını sağlıyor. Bu hizmetlerin kapsamına gelince 19.421 kilometre kare yüz ölçümünün üzerinde toplam 4 il, 45 ilçe, 66 belediye,1441 köy, 3,2 milyon nüfusuna 7/24 hizmet ediyor. ( Kar, kış, yağmur, çamur, güneş demeden bu görevleri yerine getiriyorlar. 1900' e yakın çalışanı var toplam. 1315 sendika olarak üyemiz var. Diğerleri beyaz yaka ve yönetici pozisyonunda çalışıyorlar.
210 KW 2,06 TL’DEN ÖDENECEK NOKTAYA GELDİ
İşkolu olarak ağır ve çok tehlikeli işkoluna giriyoruz. İşimiz zor ve tehlikeli olması aynı zamanda hizmet sektöründe faaliyetini sürdürmesi kurumu daha da önemli kılıyor.
Ülkemizin elektriğinin %34,8'i kömürle, %25,6' sı hidrolikle, %22,7' si Doğalgazla, %8,1' i rüzgarla, %3,8' i güneşle üretiliyor.
Bugünkü meskenlerin 210 KW olanı 1,37 TL, 210 KW sonrasını 2,06 TL'den ödenecek noktaya geldi bu fiyatları belirleyen piyasa koşulları dövizin geldiği durum paramızın döviz karşısındaki değer kaybı, doğalgazı direk etkiliyor. Tabi bir de özelleştirmenin etkileri diye düşünüyorum.
ENERJİNİN TEK ELDEN YÖNETİLMESİ GEREKİYOR
1987' de Elektrik santralinde başlıyor iş hayatım. Son 25 yılı elektrik dağıtımında geçti. Sendikalı olmam nedeniyle bu sektörün yıllardır takipçisiyim. Buralar özelleşmeli özelleşince elektrik fiyatları rekabete açılacak vatandaş daha ucuz elektrik kullanacak diyorlardı. Özelleşince hizmet kalitesi yükselecek diyorlardı. Bizde diyorduk ki sendikalar olarak elektrik ucuzlamaz, hizmet kalitesi daha iyi olmaz. Enerjinin tek elden yönetilmesi gerekiyor. Bir insanın bir ailenin enerji kullanma hakkı var. Parası yok diye hemen elektriği kesilemez. Buna benzer bir çok nedenler koyduk neticede bizi dinleyen olmadı.
ÖZELLEŞMEDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR VAR
Sonuçta elektriğin geldiği fiyatlar belli hizmet kalitesine gelince para kazandıran işlere daha öncelik verilir oldu. Çünkü burayı alanlarda para yatırıp aldılar kar edeceğiz diye para yatırdılar. Başka çareleri de yok. Bu sistem doğru bir sistem değil. Kamulaştırılması lazım. 2009 özelleşen SEDAŞ o yıllarda 480 personeli kalmış, 850 personelden. Taşeron olarak sendikasız çalışıyorlardı. Bende o yıllarda elektrik arıza servisinde çalışıyordum. Ayrıca görevim amatör sendika yöneticisiydi. Sonra 2011' de şube başkanlığına uygun görüldük. Öncelikle 850 arkadaşımızın 2013 kadroya geçmeleri için birçok yol deneyerek kadroya geçmelerini sağladık. Mevcut toplu iş sözleşmesinin özelleşmeden kaynaklanan sorunları vardı. Esasında biz özeleştirme arifesinde sendika olarak var olma savaşı verdik. Bu hiç kolay olmadı. Uzun bir mesele daha rahat zaman diliminde bu konuyu anlatırım.
EPDK TEDAŞ’A YETKİ VERMİŞ DURUMDA
Hizmet açısından ele alındığında yapılan her işin mesela lamba takılacak enerji verilmesi için direk veya elektrik dilekçesi dikilecek, yeni şebeke yapılacak bunların tamamı TEDAŞ tarafından onaylanması gerekiyor. Bunlarda yatırıma giriyor. Bu yatırım planlaması çok kolay olmuyor. Birçok nedenden dolayı aksamalara neden oluyor. Enerji talebinde bulunan vatandaşın aylarca beklemesine neden olabiliyor. Yani EPDK denetleyici pozisyonunda TEDAŞ' a yetki vermiş durumda. Tüm elektrik fiyatlarını EPDK belirliyor. Buna göre kayıp kaçağı düşüren iş kazaları oluşmadan işleri yapan ayrıca kendi öz sermayesiyle yatırım yapanlara bunlar doğrultusunda para kazanmalarını sağlıyor. İşin acı tarafı bu işleri yapan personelin maalesef yeterince ücretler konusu olsun, aidiyet duygusunun gelişimi olsun karşılık bulmuyor. Asgari ücret civarında kısır bir döngü içinde ücret politikası izleniyor.
HUZUR ORTAMI KALMADI
Biz bu anlayışın külliyen yanlış olduğuna inanıyoruz. Hizmet sektöründe olması tehlikeli işkolunda olması grev hakkının bulunmaması çünkü stratejik işyeri olmasından dolayı ücretlerin insanca geçinebilir koşullarda verilmesi gerekiyor. Bende bu sektörün içinden gelen birisiyim. Bizim çalışanımız o zamanlar mutluydu, huzurluydu. Maalesef şimdi bu huzur ortamı kalmamıştır. Yeni sözleşmelerde eski kaybettiğimiz hakların bir çoğunu geri aldık. Gerçi çalışırken mevcut hakkını kaybeden olmadı ama yeni girenlerde eski haklarda yararlanamamışlardı.
YAPILAN İŞİN TEHLİKESİ KARŞILIK BULMUŞ DEĞİL
Bu konularda ilgili toplu iş sözleşmelerinde yeni yeni kazanımlar elde ettik. Bunları masada konuşarak hallettik. Şunu diyebilirim; SEDAŞ ilk özelleşen yerlerden biri Kayseri ve civarı elektrik dağıtımdan sonra tabi . Kayseri'den sonra toplu iş sözleşmeleri 21 Dağıtım Şirketi içinde en anlamlısı. Mesela hafta içi 45 saati dolduruyoruz. Cumartesi mesaisini %100 alıyor, mesela ferdi kaza sigortası mesela tamamlayıcı çalışana sağlık sigortası bunlar sektörün hiçbirinde yok. SEDAŞ' ta var. Bunlar ücretler açısından diğer dağıtımlara göre iyi gibi gözükse de artan ekonomik koşullar yapılan işin tehlikesi niteliğine göre karşılık bulmuş değil.
YÜZDE 40 + ENFLASYON
Bu ücretler insanca geçinebilme koşullarında değil. Bu ücretleri alan arkadaşlarımız kazalarına maruz kalıyorlar. Bu arkadaşlarımız her türlü hava koşullarında hizmet etm zorluğu olan arkadaşlarımız. Bu arkadaşlarımız trafik tehlikesi, köpek saldırıları, vatandaşığ hakaretlerine ve fiili saldırılarına maruz kalan arkadaşlarımız. Bunların hakkı kolay ödenmez. Covit-19 salgınında her türlü zorluğa rağmen kentleri elektriksiz bırakmadılar. Şimdi sözleşme zamanı işçinin konuşma zamanı, pazarlık zamanı bunu en sıkı şekilde sürdüreceğiz. İlk oturumu 15 Şubat' ta başlayacak olan 01.01. 2022 tarihinden itibaren geçerli olan 2 yıl olarak teklif ettiğimiz 7. Dönem Toplu İş Sözleşmemizde, ücretlerde ilk altı aya %40, sosyal haklarda %40, diğer altı aylarda enflasyon + 4 puan artış, idari ve teknik maddeler iyileştirmeler talep ediyoruz. Çalışanlarımızın beklentilerinin yüksek olduğu bu dönemde, işverenimizin yaşanan ekonom zorluklar karşısında çalışanlarını memnun edecek toplu iş sözleşmesini masada sendikamız ile birlikte bağıtlanmasını istiyoruz.
Aslında kazandırdıklarımızdan bizde payımızı istiyoruz.
ÇALIŞANLARIN ÜCRETLERİ İYİ DEĞİL
Burada bizim 204 üyemiz var. Biz enerji iş kolu oluğunuzdan dolayı Sedaş da bize bağlı. Sedaş’ın toplu sözleşmelerinde yakıp başkanla konuştuk. Sedaş iyi gitmiyor, çalışanların ücretleri iyi değil, sadece Sedaş değil tüm elektrik dağıtım şirketleri özelleştirme sonrası sıkıntı yaşıyor. Bu arkadaşlarımızın sıkıntılarını ortaya çıkarmak önemsediğim bir konu.
Isparta’da kar yağışı var bizden 10 arkadaş da gitti. Sedaş işçisinin rakam söyleme hakkı yok. Bizde grev hakkı yok. Böyle bir sektörde özelleştirme sonra dağıtım işçileri hak ettikleri ücretleri alamadı. Şu an şubemizin yaptığı sözleşmede en düşük ücreti onlar alıyor. En tehlikeli işi de onlar yapıyor. Gebze’de bir arkadaşımız enerji hücresi hatası yüzünden yüksek gerilime kapıldı tedavisi devam edildi. Enfeksiyon kapsa yaşama şansı yok. Zor bir sektör. Bu sektör niye bu duruma düştü? Elektrik fiyatları, ülke koşulları ortada ona rağmen bir karşılık bulmuş değil. Kayseri ve civarı onlarda ücretler fena değil.
İYİLEŞTİRME YAPACAĞIZ DİYORLAR 5 BİNİ BULMUYOR
Asgari ücret konusunda işverenler bir iyileştirme yapacağız diyorlar 5 bini bulmuyor para. Bir taraftan çalışanların sıkıntısı bir taraftan PKK tarafından şikayetler var. İşçiler değer bulmuş değil. Biz zengin olmak istemiyoruz, geçinmek istiyoruz. Toplu sözleşmeler 15’inde başlıyor. Bu sözleşmeler EPDFK’ya da gidebilir. 1400 kişiyi ilgilendiriyor bu sözleşme.
ÜRETİMİN 4’TE 1’ DOĞALGAZDAN
Biz esasen Sedaş sözleşmelerinin öne çıkmasını istiyoruz. Yakup başkanın destekleri de bizim için çok önemli. Bu sorunları birbirimize paslaşıyoruz. Kendilerinin eylemlerinde biz olduk. Birbirimize destek vermek zorundayız. Türkiye’de enerji fiyatlarını belediye değil EPDK belirliyor. Enerji üretiminin 4’te 1’i doğalgazdan geliyor bunlar fiyatları yükselten etkenler. Parasını ödeyen var ödeyemeyen var. Elektrik kullanmak haktır, paran yok diye pat diye elektrik kesilmemesi lazım.”
YORUMLAR